Pravoslavni hram Sabor Svetih Apostola, izuzetno sakralno zdanje, građeno u tradicionalnom, srpsko-vizantijskom stilu, danas predstavlja jedan od najatraktivnijih arhitektonskih detalja Apatina. Ovaj najprepoznatljiviji vizuelni reper, dunavske panorame Apatina, i prvi pravoslavni hram na toku Dunava kroz Srbiju, već iz daljine izaziva pažnju i znatiželju svih putnika koji su vodenim putem ciljano pristizali u naš grad, kao i onih koji samo, tokom plovidbe “plavom magistralom”, prolaze pokraj njega i odlaze u pravcu drugih destinacija. Situiran je na onom delu Dunava koji predstavlja središnju tačku njegovog toka, računajući od izvora do ušća.
Nakon konstatacije da je Apatinu neophodan jedan pravoslavni verski objekat, u kojem će pravoslavni vernici (čine najveći procenat u udelu ovdašnjeg stanovništva), moći da prisustvuju bogoslužbenim obredima i time da zadovolje svoje religiozne potrebe, pristupilo se traženju najadekvatnije lokacije za njegovu izgradnju. Odustalo se od prvobitne ideje o gradnji u okviru Bloka 112, odnosno na prostoru između stambenih blokova S-7 i S-9, a istovremeno je od nadležnih organa Srpske pravoslavne crkve prihvaćena ideja da se budući Hram podigne na najatraktivnijoj lokaciji, tj. na samoj dunavskoj obali.
Posle pripreme terena za njegovu izgradnju (nasipanjem peska postignut je odgovarajući nivo), temelji budućeg Hrama Sabor Svetih Apostola, osveštani su 13. jula 1998. godine. Uz prigodan crkveni obred, episkop bački dr Irinej Bulović, položio je kamen temeljac donet iz manastira Studenica, a tom prilikom je u temelj Hrama položena i svečana povelja.
Ugovorom o izvođenju građevinskih radova, zaključenog između Srpske pravoslavne crkvene opštine Apatin i preduzeća „Rapid“ Apatin, koje je, takođe, prihvatilo i funkciju ktitora, ostvaren je i poslednji uslov za početak realizacije istorijskog projekta-izradnja pravoslavnog Hrama na području grada Apatina.
Faza građevinskih radova intenzivno se odvijala u narednom periodu da bi finalnim zahvatima na fasadi tokom 2002. godine, ova etapa izgradnje Hrama bila završena. Tokom građevinskih radova na Hramu su 14. oktobra 1999. postavljena tri zvona (veliko, srednje i malo), a nakon toga, 13. jula 2000. godine, na kupole su instalirani krstovi (jedan veliki na srednju i dva manja na bočne kupole). Do podnožja srednjeg krsta visina Hrama iznosi 23 m, dužina 26,60 m, najširi deo 17,50 m, dok je njegova ukupna površina 264 m2. Unutrašnju dispoziciju Hrama čini oltarski prostor (na istočnom delu), naos i prednje odeljenje kroz koje se ulazi sa zapadne strane. Sa leve i desne strane od ulaza, nalazi se po jedna kapela (leva je posvećena Svetom arhanđelu Mihajlu, a desna Svetom Nikoli), dok se na zapadnom, severnom i južnom delu nalaze galerije koje imaju funkciju pevnica. Uz polukružno konstruisanu apsidu, prislonjene su tri lepezasto raspoređene niše zasvedene konhama.
Nakon građevinskih, radovi su nastavljeni u enterijeru ovog, po dimenzijama i arhitektonskom rešenju, impozantnog sakralnog objekta. Na prvom oslikavanju najstarijom i najtrajnijom fresko tehnikom (oslikavanje enterijera započeto je 2002. godine), bili su angažovani fresko slikari i konzervatori iz Užica, Jelena Guskić-Petrović i Goran Jović, da bi se ovaj zahtevan i mukotrpan posao, sledećih godina, nastavio Goran Jović sa suprugom Natašom. Freskopisac Goran Jović je angažovan na završnim radovima u vezi oslikavanja preostalih neoslikanih površina.
Iznad glavnog portala urađena je freska u luneti koja predstavlja Hrista u sredini, sa čije se leve i desne strane nalaze figure po šest apostola (Hrist i 12 apostola).
Ikonostas, delo sveštenika Milana Malinića iz Kragujevca, postavljen je u jesen 2003. godine, dok je odlukom Crkvenog odbora Srpske pravoslavne opštine Apatin, na oslikavanju ikona za ikonostas, angažovana Veronika Đukanović iz Beograda, koja je uspešno realizovala ovaj projekat.
Hram Sabor Svetih Apostola, jedno od najlepših i najmonumentalnijih zdanja crkvene arhitekture u Srbiji je, 23. novembra 2008. godine, osveštan u okviru Svete arhijerejske liturgije koju je predvodio episkop žički Hrizostom, uz sasluženje episkopa: vranjanskog Pahomija, šumadijskog Jovana, bačkog Irineja i jegarskog Porfirija.
Projektant hrama Sabor Svetih Apostola (kao i parohijskog doma rađenog u moravskom stilu) je naš poznati stručnjak, arhitekta dr Predrag-Peđa Ristić.
Za slavu apatinskog Hrama određen je Pavlovdan koji se proslavlja 13. jula. Srpska pravoslavna crkva je ovaj dan odredila za saborni praznik svih 12 apostola, iako svaki od njih ima svoj zasebni dan praznovanja.
Autor-Tomislav Šimunović
1 thought on “U TEMELJIMA APATINSKOG HRAMA KAMEN IZ MANASTIRA STUDENICA”
Comments are closed.