Kada su nemačke trupe, 13. aprila 1941. godine, zauzele Beograd, po naređenju okupacionih vlasti, formirana je komisija čiji se primarni zadatak sastojao u preuzimanju Radio Beograda i evidentiranju gramofonskih ploča sa delima, nepoželjnih kompozitora (na osnovu rasnog, tj. jevrejskog porekla). Među prvima, na spisku zabranjenih autora, čija se dela više nisu smela emitovati (iako su do tada spadala u najpopularnija i nalazila se na svakodnevnom repertoaru), našao se i kompozitor svetskog renomea, Pal Abraham.
Jedan od najznačajnijih, svetskih operetskih kompozitora, Pal Abraham, rođen je 1892. godine, u apatinskoj trgovačkoj porodici, gde je na podsticaj muzički obrazovane majke Flore (rođ. Blam), počeo sa sistematskim muzičkim obrazovanjem na klaviru, kod učitelja Jakoba Šefera (dirigent apatinskog Salon orkestra-osnovan 1912.godine). Nakon završene Građanske škole (1906.) i školovanja u Somboru, upisao se na Kraljevsku muzičku akademiju u Budimpešti, gde studira violončelo i kompoziciju, u periodu 1910-1916. godina. I pored odsustvovanja iz Apatina, mladi muzičar, nekadašnji talentovani član ovdašnjeg Salon orkestra, ne prekida komunikaciju sa rodnim gradom, nego i dalje nastoji da pomaže muzičke aktivnosti, distribuirajući notni materijal i stručnu literaturu ovdašnjim kolegama.
Na početku svoje kompozitorske karijere, posvetio se komponovanju dela klasične muzike (sakralne kompozicije, rekvijem, končerto za violončelo, itd.), koja predstavljaju suprotnost njegovom kasnijem stvaralaštvu. Sa gudačkim kvartetom učestvuje, 1922. godine, na Salcburškim muzičkim svečanostima i postaje laureat nagrade „Jozef Hajdn“. Do preorijentacije u njegovom muzičkom stvaralaštvu i potpunom posvećivanju operetskom žanru, dolazi nakon njegovog postavljenja za dirigenta u Operetskom teatru u Budimpešti, 1927. godine. U tom periodu, Pal Abraham, definitivno trasira svaralački put na kojem je maksimalno mogao da iskaže svoj raskošni kompozitorski talenat.
Posle premijere njegovog prvog operetskog dela, „Gospođicin suprug“, 1928. godine, zahvaljujući nizu, fantastično prihvaćenih opereta, usledio je meteorski uspon koji je rezultirao svetskom slavom. Prva u nizu njegovih najčuvenijih opereta bila je „Viktorija i njen husar“, koja je premijerno izvedena, 1930. godine, u Budimpešti, uz dirigovanje samog autora.
Nakon toga je, sa još većim uspehom, prikazana na evropskim muzičkim scenama: u Lajpcigu (1930.), Beču (1930.) i Londonu (1931.). Zatim su usledile premijere opereta „Havajski cvet“ (1931.) i „Bal u Savoju“ (1932.), koje su ga definitivno uvrstile u tadašnje vrhove muzičkog stvralaštva u ovom žanru. Pojavom tonskih filmova, Abraham, paralelno sa komponovanjem opereta, sa izuzetnim uspehom stvara muziku za preko 30 kinematografskih dela.
Nakon dolaska nacista na vlast u Nemačkoj, 1933. godine, napušta Berlin, i preko Beča i Pariza dolazi na Kubu (obezbeđuje egzistenciju kao pijanista). Zatim se nastanjuje u Njujorku, gde bezuspešno pokušava da se vrati komponovanju, da bi, 1946. godine, nakon mentalnog sloma, završio u bolnici. Zahvaljujući angažovanju njegovih prijatelja i poštovalaca, u maju 1956. dolazi u Hamburg, gde umire, 1960. godine.
Koliku reputaciju je Pal Abraham imao u svetskim kulturnim krugovima, govori činjenica da je bio zastupljen u poznatoj nacističkoj knjizi, antisemitskog autora Teodora Friča, „Priručnik za jevrejsko pitanje“ (imala 49 izdanja do 1944. godine i predstavljala teorijsku osnovu za nadolazeći holokaust), gde je svrstan sa najčuvenijim kompozitorima (Feliks Mendelson, Gustav Maler, Arnold Šenberg, itd.) i slikarima (Mark Šagal, Oto Diks, itd).
Na rodnu kuću svetski čuvenog kompozitora ( nalazi se na uglu, današnje, Poštanske i ulice Srpskih vladara), postavljena je dvojezična ploča (na srpskom i mađarskom), sa osnovnim podacima o Palu Abrahamu. Zbog njegovog značaja, potrebno je nekoj od apatinskih ulica, dati ime našeg sugrađanina, koji se ostavio dubok trag na svetskoj muzičkoj sceni.
Autor-Tomislav Šimunović
